Logo Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Lotnicze Ślady w Małopolsce

Zanim Drodzy Turyści, z naszym opracowaniem w dłoni, zasiądziecie za sterami sportowej maszyny, wsiądziecie do samochodu, pociągu; wskoczycie na rower lub zarzucicie spakowany plecak, aby wystartować do sentymentalnego lotu – podróży w czasie i przestrzeni – koniecznie przeczytajcie ten wstęp, bo to taka nasza krótka „instrukcja lotu”, dzięki której poznacie z jednej strony – zakres tematu, z drugiej – ogrom pracy wykonanej przez dziesiątki ludzi w czasie ostatnich ponad trzydziestu lat. Spytacie dlaczego tylu lat? Bo od dawna Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie pracuje nad upamiętnieniem awiatycznego dziedzictwa – również Małopolski.

Niniejszy produkt turystyczny, który z dumą wam oddajemy, jest efektem praz zespołu ludzi, dla których lotnictwo z jego dziedzictwem jest czymś więcej niż tylko pracą. Jest pasją. Pomysłodawcą całości był Tomasz Kosecki – Dyrektor Muzeum Lotnictwa Polskiego, za ramy merytoryczne odpowiadał jego zastępca ds. naukowych – dr hab. Krzysztof Mroczkowski, prof. UR. Przy ich formułowaniu podzielili się swą wiedzą i doświadczeniem: dr Małgorzata Skulimowska – pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego i przewodnik beskidzki w jednej osobie, dr Piotr Wierzbicki – uznany regionalista i muzealnik oraz Mateusz Drożdż – publicysta historyczny specjalizujący się w historii lotnictwa, okresie obu wojen światowych oraz dziejach Krakowa.

Przy opracowaniu danych dotyczących operacji zrzutowych wsparła nas swą szeroką wiedzą dr Agnieszka Polończyk – pracownik naukowy Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i wnuczka jednego z Cichociemnych. Część omawiającą nekropolie i miejsca wiecznego spoczynku lotników została przygotowana w ścisłej współpracy z Andrzejem Chytkowskim z Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa, zaś epizody lotnicze czasów Wielkiej Wojny pomógł sklasyfikować nam dr Lucjan Fac z Narodowego Muzeum Ziemi Przemyskiej. Oczywiście gdyby nie prace wcześniejsze prace osób takich jak Roberta Springwalda z Muzeum Armii Krajowej w Krakowie oraz dr. inż. arch. Krzysztofa Wielgusa z Politechniki Krakowskiej nasze ustalenia byłyby niepełne. Nie sposób także pominąć Pawła Sułkowskiewgo ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej.

Jako zespół redakcyjny dziękujemy też szefostwu i pracownikom Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK za wsparcie naszego projektu.

Szeroko pojęta turystyka jest znaczącym zjawiskiem społecznym osadzonym głęboko w historii. W spadku bowiem po rewolucji przemysłowej odziedziczyliśmy mobilność. Ta z kolei, w połączeniu z naturalnym dla człowieka pociągiem do legitymizowania siebie poprzez przeszłość, zaowocowała praktyką odwiedzania miejsc związanych z czasami minionymi. Tym samym turystyka i kultura stały się ze sobą ściśle powiązane. Z uwagi na ten związek z przeszłością obiekty i miejsca takie pełnią ważną rolę w rozwoju turystyki o charakterze poznawczym i historycznym – w literaturze przedmiotu określanej jako militarna turystyka kulturowa.

Ten rodzaj obcowania z dziedzictwem kulturowym poprzez wykorzystanie historii i tradycji miejsca oraz istniejącego (choć czasem zapomnianego) bogactwa kulturowego pozwala nam na realizację szeregu celów – nie tylko poznawczych, ale i rekreacyjnych oraz komercyjnych.

Oczywiście nie uszło naszej uwadze to, iż na przestrzeni lat zmienili się turyści oraz ich potrzeby. W XXI wieku podróżujących cechuje poszukiwanie autentyczności – Małopolska może im to zaoferować. Skoro zatem wspomniane obiekty i miejsca o charakterze militarno-historycznym, zaliczane przez badaczy do obszaru dziedzictwa kulturowego, są dostępne, to jednocześnie stanowią element przyczyniający się do rozwoju różnych form turystyki. Zatem czemu ich nie odwiedzić? Zwłaszcza, że proponowany przez nas kompleks miejsc i obiektów związanych z przebogatą historią lotnictwa jest wyjątkowy pod każdym względem. To nie tylko katalog miejsc, ale równocześnie odczytanie pasjonującej opowieści o skomplikowanych dziejach awiacji, związanych z nią ludziach, maszynach i budowlach.

„Lotnicze ślady w Małopolsce” to projekt wielowymiarowy, gdyż nie stanowi on jedynie zbioru przypadkowych ciekawostek, ale jako kwalifikowany produkt kulturowy przekłada się na zachowanie unikatowych zasobów naszego dziedzictwa. Nie tylko jako podstawy do funkcjonowania wspomnianej już turystyki, ale i jako forma realizacji misji Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie i wspierających go instytucji:

Zatem – jakby powiedzieli lotnicy – „kontakt, od śmigła i… start!”.

Eksperymenty lotnicze

Balonowe pola wzlotów

Pola wzlotów

Infrastruktura lotnicza

Tereny odbioru zrzutów

Katastrofy lotnicze