Małopolanie do wybuchu Wielkiej Wojny w 1914 r. zdążyli przyzwyczaić się do widoku balonów. Już w 1892 z polecenia austriackiego K.u.K. Militär-Aeronautischen Anstalt rozpoczęto prace nad tworzeniem jednostek balonowych, które zaczęto formować w ramach pułków artylerii fortecznej. W Krakowie w 1902 powstały Fesselballon-Kadres utworzone przy Fortecznym Oddziale Balonowym w ramach 2 Galicyjsko-Morawskiego Regimentu Artylerii Fortecznej barona Edwarda von Beschi (2 FsAR), pełniącego służbę w Twierdzy Kraków i posiadającego 2 oddziały balonowe: 1/1R (przekształcony 1914 w 8 Kompanię Balonową) i 2/2R (przekształcony w 5 Kompanię Balonową); każdy z nich posiadał dwa balony (początkowo kuliste, następnie o kształcie wydłużonym typu Parseval-Sigsfeld M.98), dysponował taborem pojazdów konnych, służącym do przewożenia m.in. powłoki, sieci, zwijarki z liną statyczną, wytwornicy gazu. Tego rodzaju balony na uwięzi służyły do obserwacji wojsk nieprzyjaciela.
23 czerwca 1905 por. Zaruba i por. Parethauer z 2 FsAR dokonali pierwszego w historii przelotu nad Karpatami, startując balonem „Venus” z Krakowa i lądując 4 km od Spišskej Belej na terenie ówczesnych Górnych Węgier (obecnie II Republika Słowacka). Warto przy tym odnotować, że te – bądź co bądź pionierskie – oddziały balonowe wykorzystywały w Krakowie przyziemia aeronautyczne: Błonia Rakowickie i zapewne też Zwierzynieckie. Z zachowanych informacji wynika również, że podobne loty i ćwiczenia odbywano też m.in. nad Krzemionkami oraz w rejonie Kopca Tadeusza Kościuszki.
Owe majestatycznie unoszące się nad miastem i jego okolicami twory działały na wyobraźnię poetów i praktyków. Pojawiły się pomysły ich wykorzystania: do przewozu poczty, pasażerów i towarów. Zaadaptowano je również militarnie – warto zaznaczyć, ze balony obserwacyjne pojawiły się już w wojskach rewolucyjnej Francji. W 1892 roku w Krakowie do kierowania ogniem artylerii twierdzy stworzono forteczny oddział balonowy – 6 Festungsballonabteilungen z Krakowie. Jego wyposażenie trafiło latem 1914 r. na front. W trakcie działań wojennych 1914 w Krakowie do celów militarnych wykorzystywano również cywilny balon „Vindobona” (16 grudnia 1914). Warto nadmiwenić, że 1915 jednostki balonowe z Twierdzy Kraków wzięły udział m.in. w bitwie pod Gorlicami.
W 1922 powstał w Krakowie IV Batalion Aeronautyczny (dow. kpt. J. Sielewicz), składający się z 2 kompanii i posiadający 2 b. obserwacyjne typu Caquot R o pojemności 930 m3 (1923–24 zlikwidowany). Z czasem zadania balonów obserwacyjnych przejęły bardziej efektywne w śledzeniu ruchów wojsk samoloty.
W 1925 w Centralnych Zakładach Balonowych w Legionowie zbudowano b. typu WBS E2, który otrzymał nazwę „Kraków I” (jego użytkownikiem był I batalion balonowy w Toruniu), 1930 wyprodukowano b. SP-ALL „Kraków II” należący do Aeroklubu Krakowskiego; 1928 Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (L.O.P.P.) w ramach Wystawy Przeciwgazowej przy ul. Lubicz zaprezentowała balon; 1933 w Aeroklubie Krakowskim powstała sekcja balonowa; 1936 miał miejsce pierwszy lot balonu „Kraków II” z okazji Dni Krakowa, uruchomiono także pocztę balonową. W dniu 31 maja 1936 Aeroklub Krakowski i Okręg Wojewódzki L.O.P.P. w Krakowie, zorganizowały lot balonu wolnego „Kraków II” podczas VII Lotu Południowo–Zachodniej Polski im. kpt. Franciszka Żwirki. Od 1936 3 Grupie Aeronautycznej (nast. Lotniczej) w Krakowie podlegał I batalion balonowy. W 1939 w ramach Armii „Kraków” przewidziano 6 kompanię balonów obserwacyjnych, wyposażoną w 2 b. Caquot BD. Druga wojna światowa położyła kres tego rodzaju działaniom.
Wiele lat po jej zakończeniu powrócono do balonów w Krakowie – w roku 1983 w środowisku Zwiazku Harcerstwa Polskiego powołano Społeczny Komitet Popularyzacji Latania Balonem; przeprowadził on wśród mieszkańców Krakowa zbiórkę pieniędzy na zakup balonu. Rok później kupiono na Węgrzech 3-osobowy balon na ogrzane powietrze SP-BZP „Harcerz”, a jego prezentacja odbyła się na Błoniach i miał wówczas też miejsce przelot na trasie Kraków–Kryspinów. W tymże samym roku powstał Harcerski Klub Balonowy (pierwszy polski klub balonów na ogrzane powietrze); 17 stycznia 1984 na UJ odbyła się sesja naukowa poświęcona m.in. działalności J. Śniadeckiego, braciom Montgolfier oraz światowemu sportowi balonowemu; 29 sierpnia 1984 r. z krakowskich Błoniach wystartował balon, pilotowany przez E. Olszańskiego – pokaz zgromadził ok. 25 tys. widzów). W roku 1985 i 1987 Harcerski Klub Balonowy zorganizował w ramach Dni Krakowa loty z pocztą balonową, w 1986 r. miały miejsce Zimowe Zawody Balonowe, w których wystartowały SP-BZT „Głos Robotniczy” oraz SP-BZP „Harcerz”; W 1987 wraz z Aeroklubem Krakowskim HKB był organizatorem Triady balonowo-spadochronowej, podczas której miały miejsce pierwsze po II wojnie światowej skoki spadochronowe z balonu na ogrzane powietrze W roku 1988 prezydent Miasta Krakowa i firma Krakbud ufundowali dla Aeroklubu Krakowskiego największy w Polsce balon — SP-BWB „Kraków”; od 1994 Aeroklub Krakowski i Studenckie Centrum Kultury Politechniki Krakowskiej „Kwadrat” organizują największe zawody balonowe w Polsce — Krakowskie Międzynarodowe Zawody Balonowe na Ogrzane Powietrze. W roku1999 odbyły się pierwsze w Krakowie i Małopolsce loty (reklamowe) sterowca firmy Goodyear. Obecnie baloniarstwo w Małopolsce ponownie święci triumfy.
