Prototypowy samolot szkolno-treningowy o napędzie turboodrzutowym
W 1997 r. w Zakładach Lotniczych Margański & Mysłowski S.A. powstała koncepcja stworzenia samolotu odrzutowego szkolno-treningowego, była ona odpowiedzią na pilne zapotrzebowanie tego typu samolotów, które zastąpiłyby wysłużone Iskry.
W oparciu o doświadczenie zdobyte podczas produkcji wysokiej klasy szybowców kompozytowych oraz prac nad samolotem M-16, które były prowadzone w PZL Mielec w latach 70. XX wieku, podjęto próbę realizacji niewielkiego samolotu zdolnego nie tylko do szkolenia pilotów, lecz również do prowadzenia symulacji bojowych.
Na przestrzeni dwóch lat opracowana została koncepcja aerodynamiczna samolotu, przy której pracował dr inż. Krzysztof Kubala. W maju 1999 r., podczas posiedzenia Krajowej Rady Lotnictwa w Bielsku, zaprezentowano pełnowymiarową makietę samolotu oraz koncepcję systemu symulacji zadań bojowych.
Po zdobyciu środków finansowych potrzebnych do realizacji tak zaawansowanego projektu, przystąpiono do budowy prototypu, którego ukończenie było kilkukrotnie przesuwane z powodu kłopotów z pozyskaniem silnika odrzutowego. W toku prac zmianie uległa nazwa samolotu, pierwotnie miał nazywać się Iskra II, co było nawiązaniem do niezwykle udanej konstrukcji samolotu szkolno-treningowego z lat 60. XX wieku. Ostatecznie samolot zyskał przydomek „Bielik”.
Budowę egzemplarza przedprodukcyjnego poprzedzono wykonaniem modelu, w celu przeprowadzenia prób w tunelu aerodynamicznym. Powstał również zdalnie sterowany model redukcyjny, mogący osiągać prędkość rzędu 400 km/h, wykonany pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. Jerzego Marysiaka.
Prototyp został oblatany 4 czerwca 2003 r. w Mielcu przez pilota doświadczalnego Wiesława Cenę. Samolot napędzany był wówczas małym, jednowałowym silnikiem turboodrzutowym General Electric J-85 o ciągu 1380 kg – 13,53 kN. W samolotach seryjnych planowano zastosowanie mocniejszego silnika turboodrzutowego (o ciągu sięgającym 1800 kg – 17,65 kN), z systemem wektorowania ciągu. Po wykonaniu dwóch lotów próbnych prace nad samolotem wstrzymano, produkcji seryjnej nie rozpoczęto.
EM-10 „Bielik” miał być produkowany w dwóch podstawowych wersjach: wojskowej i cywilnej. W wersji wojskowej przeznaczeniem samolotów miało być szkolenie podstawowe i zaawansowane, akrobacja, nawigacja oraz loty na niskim pułapie. Poza tym wojskowe egzemplarze miały być wyposażone w system symulacji umożliwiający imitowanie obsługi uzbrojenia, obserwacji za pomocą radaru lub termowizora celów rzeczywistych i generowanych przez komputer, a także symulacji obrony przeciwlotniczej wroga. W wersji cywilnej „Bielik” miał służyć do akrobacji i średniodystansowych przelotów na małej wysokości.
„Bielik” jest pierwszym polskim samolotem odrzutowym opracowanym i zbudowanym przez prywatną firmę.
| Rozpiętość | 6,5 m |
| Długość | 9,3 m |
| Masa startowa | 2500 kg |
| Maksymalna prędkość | 1100 km/h (Ma=0,9) |
| Pułap | – |
| Zasięg | 2500 km (z dodatkowymi zbiornikami) |
| Uzbrojenie | – |
| Silnik | Silnik turboodrzutowy General Electric J-83 |
