W ostatnich miesiącach wojny w ZSRR rozpoczęto prace nad lekkim samolotem o uniwersalnym przeznaczeniu. Płatowiec ten, jako następca popularnego Po-2, miał być prosty w produkcji i obsłudze. W latach 1944-1947 Biuro Konstrukcyjne Aleksandra Jakowlewa opracowało prototypy samolotów Jak-10, Jak-13 i Jak-12.
Pierwowzorem seryjnego płatowca Jak-12 był czteromiejscowy, zastrzałowy górnopłat o konstrukcji mieszanej, z silnikiem M-11. Po zmianie silnika na M-11FR i pewnych przeróbkach technicznych został on w 1947 roku, już jako Jak-12, skierowany do produkcji seryjnej. Zastosowane na skrzydle skrzela i klapy umożliwiły krótki start i lądowanie, poprawiając zarazem bezpieczeństwo lotu z małą prędkością. Seryjne egzemplarze ze względu na te zalety używano jako samoloty sanitarne, rolnicze, pasażerskie, szkolne oraz do transportu skoczków spadochronowych. W wojsku znalazły zastosowanie jako maszyny łącznikowe.
W latach 1948-1950 wyprodukowano w ZSRR łącznie 788 płatowców Jak-12, z czego kilka trafiło także do Polski. Były u nas eksploatowane od 1951 do 1973 roku. Jeden z egzemplarzy należących do wojska został zaprezentowany w roku 1959 na Wystawie Lotniczej we Wrocławiu. Kolejne warianty Jaka-12 wyposażono w silnik AI-14 o znacznie większej mocy. Wersje Jak-12M i Jak-12A oraz pokrewne im PZL-101 „Gawron” produkowane były przez WSK-Okęcie od 1955 roku. Zbudowano blisko 1500 sztuk.
Prezentowany egzemplarz o numerze fabrycznym 5013, noszący rejestrację SP-ASZ, został wyprodukowany w 1951 roku. W latach 1951-1952 służył w lotnictwie wojskowym, a w lotnictwie cywilnym do 1973 roku. W tym samym roku, po wykreśleniu z rejestru statków powietrznych, został przekazany przez WSK Mielec do zbiorów Muzeum. Był on najdłużej latającym w Polsce samolotem tego typu.
Rozpiętość | 12,1 m |
Długość | 8,5 m |
Masa startowa | 1300 kg |
Maksymalna prędkość | 170 km/h |
Pułap | 3000 m |
Zasięg | 810 km |
Uzbrojenie | – |
Silnik | gwiazdowy Szwiecow M-11 FR o mocy 118 kW (160 KM |