Wystawa poświęcona jest pamięci porucznika Wacława Króla i materialnym śladom jego samolotu — reliktom PZL P.11c wydobytym z terenu Puszczy Niepołomickiej. Prezentowane na ekspozycji fragmenty konstrukcji oraz elementy wyposażenia stanowią bezpośrednie świadectwo dramatycznych walk września 1939 roku, oraz pracy badawczej, dzięki której lokalna pamięć zamieniła się w trwały zabytek.
3 września 1939 roku, podczas ataku na niemieckie bombowce Heinkel He 111P, samolot por. pil. Wacława Króla został trafiony ogniem obronnym. Pilot zdołał wyskoczyć ze spadochronem nad Puszczą Niepołomicką, lądując w rejonie Cikowic. Wrak jego maszyny spadł na skraju lasu, a miejsce katastrofy przez dziesięciolecia pozostawało nieznane. Dopiero działania lokalnych pasjonatów pozwoliły odtworzyć przebieg zdarzeń i odnaleźć pozostałości samolotu.
Kluczową rolę w odkryciu odegrał Janusz Czerwiński, mieszkaniec gminy Kłaj i badacz historii lotnictwa, który na podstawie relacji i dokumentów wskazał prawdopodobną lokalizację upadku. W kwietniu 2012 roku prace terenowe przeprowadziła Grupa Eksploracyjno-Badawcza Polskiego Towarzystwa Historycznego pod kierownictwem Tomasza Jastrzębskiego, z udziałem przedstawicieli Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Armii Krajowej oraz ekipy programu „Było, nie minęło” pod kierunkiem red. Adama Sikorskiego.
Podczas eksploracji obszaru o powierzchni około 200 m² odnaleziono liczne fragmenty myśliwca: dwa karabiny maszynowe z amunicją, elementy silnika, cylindry, iskrowniki, świece, tabliczki znamionowe, szczątki opon i fragmenty poszycia z zachowaną farbą ochronną. Odnalezione relikty zabezpieczono i przekazano do Gminnej Izby Regionalnej w Kłaju, gdzie przez lata stanowiły ważny symbol pamięci o wydarzeniach z 1939 roku.
Prezentowana w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie wystawa zestawia te odnalezione fragmenty z biografią pilota oraz materiałami dokumentującymi poszukiwania. Pokazuje zarówno techniczne aspekty wydobytych elementów, jak i ludzki wymiar historii — odwagę Wacława Króla, zaangażowanie lokalnej społeczności i znaczenie wspólnej troski o dziedzictwo lotnicze.
Szczególnie warto podkreślić, że w zbiorach Muzeum znajduje się jedyny na świecie zachowany egzemplarz myśliwca PZL P.11c – maszyny tego samego typu, na której latał Wacław Król. Zestawienie oryginalnych fragmentów z kompletnym samolotem pozwala zwiedzającym w wyjątkowy sposób doświadczyć historii polskich skrzydeł i dramatycznych wydarzeń z września 1939 roku.
Wystawa powstała w ramach projektu „Muzea Domowe – ożywianie tożsamości w społecznościach lokalnych”, realizowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Dzięki współpracy z lokalnymi partnerami możliwe stało się udostępnienie szerokiej publiczności bezcennych pamiątek, dotąd przechowywanych w lokalnej izbie pamięci.
Ekspozycja ma charakter edukacyjny i pamięciowy – upamiętnia bohaterstwo polskich lotników, wspiera ochronę regionalnego dziedzictwa i przybliża historię, która kształtuje naszą wspólną tożsamość.
Zapraszamy do odwiedzenia wystawy, która opowiada o niezwykłej historii pilota, jego samolotu i ludzi, którzy po latach przywrócili tę opowieść do życia. Wystawa będzie dostępna do 6 stycznia 2027 r.
Kurator wystawy: Ewa Cuber-Strutyńska
Zespół zadaniowy: Jarosław Dobrzyński, Piotr Kolasiński, Błażej Młudzik, Szymon Placha, Szymon Pstruś
Projekt graficzny: Anna Firszt
Korekta i promocja: Zuzanna Kaczorowska
