Szybowiec SZD-10 bis Czapla, który będzie można podziwiać na nowej wystawie stałej „Z wiatrem i pod wiatr. Lotnictwo cywilne” został poddany w latach 2023-2024 kompleksowej konserwacji w Zakładzie Szybowcowym „Jeżów”, obejmującej m.in. oczyszczenie wszystkich elementów, odtworzenie brakujących części, przepłótnienie i polakierowanie konstrukcji.
SZD-10 Czapla to polski dwumiejscowy szybowiec szkoleniowy, zaprojektowany w 1953 roku przez zespół konstruktorów Szybowcowego Zakładu Doświadczalnego w Bielsku-Białej, w skład którego wchodzili Roman Zatwarnicki, Irena Kaniewska i Marian Gracz. Szybowiec ten został opracowany w odpowiedzi na potrzebę zastąpienia jednomiejscowych szybowców szkolnych dwumiejscowymi, co miało na celu poprawę efektywności szkolenia pilotów.
Czapla charakteryzuje się drewnianą konstrukcją typu „górnopłat zestrzałowy”, z miejscami dla ucznia i instruktora w układzie tandem. Szybowiec umożliwia start za pomocą lin gumowych, wyciągarki oraz za samolotem, co czyni go wszechstronnym w różnych warunkach szkoleniowych.
Prototyp SZD-10 Czapla oblatano 23 listopada 1953 roku. Po wprowadzeniu niezbędnych modyfikacji konstrukcyjnych, produkcja seryjna trwała w latach 1955–1958. Zbudowano 157 egzemplarzy tego szybowca. Czapla była wykorzystywana nie tylko w Polsce, ale także eksportowana do Finlandii i Turcji.
Projekt udało się zrealizować dzięki dofinansowaniu z Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Wspieranie działań muzealnych” w ramach zadania „Renowacja unikatowych szybowców Muzeum Lotnictwa Polskiego – etap II: IS-1 Sęp, IS-C Żuraw i SZD-10 Czapla”.
Skrócona dokumentacja fotograficzna renowacji:
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.