Logo Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

A. 2. Kraków/Tereny wsi Mogiła

W roku 1909 – zaledwie pięć lat po locie samolotu braci Wright – Wincenty i Rudolf zajęli się opracowaniem projektu aeroplanu noszącego dumną nazwę „Aquila” (orzeł). W dniu 20 października 1909 r. model Aquili został przedstawiony w Krakowskim Towarzystwie Technicznym, gdzie owo latające novum spotkało się z pozytywnym przyjęciem. Tym bardziej, że podczas pokazu możliwości model „Aquili” napędzany śmigłem na gumkę po półtorametrowym starcie po posadzce przeleciał całą długość sali na pułapie dwóch metrów. Była to dobra prognoza przed budową właściwego aeroplanu. Prace nad nim rozpoczęli w duyżej szopie na terenie wsi Mogiła – obecnie część miasta Krakowa, osiedle wchodzące w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta. Była to wieś duchowna, własność Opactwa Cystersów w Mogile ulokowana w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowskim ówczesnego województwa krakowskiego. W sąsiedztwie Kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wacława oraz klasztoru oo. Cystersów bracia Schindlerowie przystąpili do wstępnych prac nad samolotem. Będąc nie tylko zapalonymi awiatykami, ale i zdolnymi biznesmenami Schindlerowie założyli spółkę z inżynierami Markiem Kautzem i Henrykiem Brzeskim, która rozpoczęła już w Wiedniu budowę prawdziwego samolotu. Koncepcja została opracowana przez obu braci, a szczegóły techniczne przez wspomnianych inżynierów. Brzeski już w 1907 r. skonstruował oryginalny 50-konny birotacyjny gwiazdowy silnik, w którym cylindry i wały wirowały w przeciwnych kierunkach, napędzając dwa przeciwbieżne śmigła. Patenty na silnik i śmigła zostały szybko zakupione przez światowych potentatów w produkcji silników – niemieckiego Siemensa i francuskiego Gnome’a.

Bracia Schindlerowie z modelem swego samolotu.

W lecie 1910 r. na lotnisku Wiener-Neustadt Schindlerowie pokazali „Aquilę” publicznie przed samym cesarzem Franciszkiem Józefem I. Maszyna wzbudziła zainteresowanie u sędziwego już monarchy. Jednak już kilka dni później brak lotek i steru kierunku spowodowały wypadek – „Aquila” podczas pierwszego oblotu rozbił się o okalający lotnisko żywopłot.

Bracia, ich samolot oraz cesarz Austro-Węgier Franciszek Józef I na lotnisku w Wiener-Neustadt.
List żony Wincentego do dyrektora Muzeum Lotnictwa
List żony Wincentego do dyrektora Muzeum Lotnictwa

W Krakowie zaczęły powstawać amatorskie konstrukcje lotnicze. Potem w 1912 r. założono w Rakowicach lotnisko wojskowe i zorganizowano wielkie manewry wojskowe z udziałem maszyn latajacych systemu Taube. Jednym z pilotów był krakowianin – kapitan saperów Mieczysław Miller, pionier lotnictwa na ziemiach polskich. W roku 1910 otrzymał on oficjalną licencję F.A.I. Szkoły Blériota. Tym samym stał się pierwszym austro-węgierskim pilotem wojskowym, ale oprócz tego pierwszym polskim pilotem wojskowym. W kwietniu 1911 zakupiono dla armii austro-węgierskiej pierwszy samolot, Etrich Taube. Pierwszy kurs na pilotów wojskowych pod kierownictwem wtedy jeszcze porucznika Mieczysława Millera rozpoczął się w Wiener Neustadt 19 kwietnia 1911. Przyjęto nań 27 oficerów z armii i floty, szkolenie prowadzono na kolejnych, zakupionych samolotach Etrich Taube a ukończyło je 16 pilotów.