Logo Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

D. 8. Wieliczka/Kopalnia soli

W kwietniu 1944 r. Niemcy rozpoczęli budowę obozu pracy przymusowej (Arbeitsla-ger, w skrócie AL) dla Żydów w Wieliczce. Wzdłuż ulic Janińskiej i Klaśnieńskiej powstała placówka, w której skoszarowano kilka tysięcy osób. Więźniowie pracowali m.in. w podziemnej fabryce przy produkcji samolotów bojowych. Obóz zlikwidowano już kilka miesięcy później, a przebywających tam Żydów wywieziono do obozów na terenie Niemiec oraz innych zakładów przemysłu zbrojeniowego.

Obóz w Wieliczce stanowił oddział firmy „Heinkel-Werke Kompanion” produkującej części do samolotów. Warsztaty ulokowano pod ziemią, na terenie tamtejszej kopalni. Praca odbywała się w dużych halach kopalni, w których montowano części samolotowe. Prawdopodobnie starano się tym sposobem ukryć działalność fabryki i ochronić ją przed ewentualnymi nalotami lub innymi próbami zniszczenia. Prawie cała załoga więźniów wspomnianej placówki pracowała pod ziemią, od godziny siódmej rano do godziny siódmej wieczorem, z jednogodzinną przerwą obiadową. Na noc wracano do obozu.

Mikroklimat kopalni, jak też wiadomości o zbliżającej się ofensywie Armii Czerwonej spowodowały, że we wrześniu 1944 r. przystąpiono do likwidacji podobozu w Wieliczce. Przeprowadzano ją stopniowo, przez okres około dwóch tygodni, zaś akcją tą kierował SS-Unterscharführer Gerhard Schwartner. Większość transportów skierowano do obozów w Mauthausen i Flossenbürgu.