Decyzję o zaprojektowaniu nowego przeciwlotniczego systemu rakietowego wymusiły zmiany w taktyce użycia lotnictwa myśliwsko-bombowego, do jakich doszło na przełomie lat 50. i 60. W celu uniknięcia wykrycia i zniszczenia, samoloty zaczęły wykonywać loty bojowe na małych wysokościach.
Nowy system rakietowy opracowany został w Biurze Konstrukcyjnym – 1 (KB-1), w którym pracowano również nad S-75. Nowy system wprowadzony został na uzbrojenie pod nazwą S-125 Peczora (nazwa eksportowanych zestawów Newa) w marcu 1961 roku. Naprowadzanie rakiety na cel wykonywane było komendami radiowymi, w praktyce w taki sam sposób jak w zestawach S-75. Bardzo duże zmiany wprowadzono w kompleksie wykrywania i kierowania rakietą, który musiał być uodporniony na zakłócenia pochodzące od powierzchni ziemi. Stacja naprowadzania umożliwiała atakowanie jednego celu przy pomocy 2 rakiet, startujących co 5 sekund. W skład zestawu wchodziły 4 wyrzutnie z 2 prowadnicami każda.
S-125 miał dobre właściwości mobilne, można go było szybko rozwijać do walki i później zwijać do kolejnego przerzutu. Było to niezwykle ważne, gdy po ostrzelaniu celów powietrznych kompleks ujawniał swoje położenie. Duża mobilność systemu umożliwiała łatwe wyprowadzenie spod spodziewanego uderzenia odwetowego. Wykonywano to wielokrotnie, z powodzeniem w Egipcie (przez załogi rosyjskie) w walce z lotnictwem izraelskim, oraz w Wietnamie przeciw samolotom amerykańskim. Wymagało to jednak szybkiej reakcji i bardzo dobrze wyszkolonej obsługi.
W wyniku uzyskiwanych doświadczeń zaczęto pracować nad udoskonalonym systemem, o zwiększonych właściwościach bojowych. Nowy zestaw nazwano S-125M (nazwa eksportowa Newa M), wprowadzono go na uzbrojenie jednostek rakietowych w 1964 roku (uchwała radzieckiej Rady Ministrów na ten temat była wydana w 1963 roku). W skład kompleksu weszła nowa wyrzutnia z czterema prowadnicami, zwiększająca o 100% siłę ognia zestawu. Ilość wyrzutni kompleksu, w stosunku do S-125, pozostała bez zmian i składała się z 4 wyrzutni. Zmiany objęły natomiast samą rakietę, powiększono jej zasięg i skuteczność.
Z perspektywy czasu można ocenić zestaw S‑125 jako jeden z najbardziej udanych w historii rakietowych broni przeciwlotniczych. Był na uzbrojeniu 35 krajów, używano go bojowo w wielu konfliktach zbrojnych. Do naszych czasów zachował swoje walory bojowe, będąc w dalszym ciągu dobrym systemem obronnym.
W latach 90. w Rosji opracowano modernizację zestawu S-125M, nazwanego Peczora M. Jest to bardzo ciekawa propozycja dla wielu dotychczasowych użytkowników tego kompleksu.
W Polsce pierwsze zestawy S-125 Newa pojawiły się w 1970 roku. W następnych latach zostały uzupełnione nowszymi Newa M, pozostającymi nadal na uzbrojeniu. W latach 90. opracowano własny program modernizacji S-125M, pozwalający na zwiększenie jego$ mobilności i skuteczności.
