Logo Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
Ekspozycja stała Szybowce

IS-A Salamandra

Kraj:Polska
Typ:szybowiec przejściowy
Rok:1936
Szybowiec IS-A Salamandra

Jednomiejscowy szybowiec przejściowy (pomiędzy szkolnym a treningowym), o konstrukcji całkowicie drewnianej. Przeznaczony był do szkolenia pilotów w lotach żaglowych (z wykorzystaniem prądów wznoszących). WWS-1 „Salamandra” została skonstruowana w 1936 r. przez inż. Wacława Czerwińskiego w Wojskowych Warsztatach Szybowcowych w Krakowie (WWS). W WWS oraz we Lwowskich Warsztatach Lotniczych zbudowano ogółem 180 egzemplarzy. Był to udany i lubiany szybowiec, używany w polskich szkołach szybowcowych i eksportowany do Jugosławii, Finlandii, Francji, Estonii, Rumunii oraz Węgier. Jednym z największych wyczynów dokonanym na „Salamandrze” był lot trwający 11 godzin i 15 minut, wykonany 22 sierpnia 1938 r. przez Buraka na lotnisku Brasław koło Wilna.

Jeden egzemplarz przedwojennej „Salamandry” przetrwał wojnę w Goleszowie. Na podstawie tego egzemplarza inżynierowie Marian Gracz i Rudolf Matz w Instytucie Szybownictwa w Bielsku-Białej zrekonstruowali dokumentację i w 1946 r. rozpoczęto produkcję seryjną. Pierwsza partia liczyła 5 szybowców i została wykonana w Instytucie Szybownictwa. Od nazwy tego Instytutu pochodzi skrót IS przed nazwami pierwszych polskich powojennych szybowców. Następną serię wyprodukowały warsztaty szybowcowe w Jeżowie – 75 sztuk, oznaczonych jako „Salamandra 48”. W porównaniu z przedwojennym pierwowzorem IS „Salamandra” miała ulepszoną konstrukcję i zmodyfikowaną technologię budowy.

Na skutek doświadczeń i uwag pilotów stopniowo modyfikowano szybowiec. Następna budowana w Jeżowie seria „Salamandra 49”, została wyposażona w hamulce aerodynamiczne. Dalsze modyfikacje polegały m.in. na zwiększeniu powierzchni usterzenia poziomego. Ostatnia seria, po zmianie usterzenia, nosiła oznaczenie „Salamandra 53”. Wersja eksportowa „Salamandra 53A” była sprzedawana do Chin. Tam również budowano „Salamandry” na licencji. Na „Salamandrze” wzorowanych było wiele szybowców zbudowanych w Finlandii, Francji, Jugosławii oraz Kanadzie. Szybowce kolejnych serii były stosowane do masowego szkolenia lotniczego w latach 1947-1961. Łącznie wyprodukowano 264 sztuki, a ostatnie loty „Salamandra” wykonała w 1962 roku na szybowisku Żar.

Szybowiec, który mogą Państwo oglądać na wystawie „Skrzydła i Ludzie XX wieku” (numer seryjny 003, SP-322), to trzeci egzemplarz pierwszej serii produkcyjnej zbudowany w 1946 r. w Bielsku-Białej. Dzięki pracy zespołu Muzeum Lotnictwa Polskiego eksponat został poddany gruntownej renowacji w 2022 r.

Dane techniczne:

Rozpiętość12,48 m
Długość6,48 m
Masa startowa225 kg
Masa własna140 kg
Maksymalna prędkość150 km/h
Powierzchnia nośna19,9 m2
Doskonałość19,5 przy prędkości optymalnej 54 km/h
Opadaniemin. 0,8 m/s przy pr4ędkości ekonomicznej 48 km/h
Prędkość minimalna43 km/h
Maksymalna prędkość nurkowania150 km/h